تعریف روان کننده بتن در استاندارد ملی ایران:

محصولی که سه ویژگی زیر را داشته باشد چزو روان کننده های بتن محسوب می شود:

• بدون تغییر در روان بودن، مقدار آب مخلوط بتن را کاهش دهد.
• بدون تغییر مقدار آب، موجب افزایش چشمگیر اسلامپ (روانی)شود.
• هردو اثر مذکور را همزمان برای بتن ایجاد کند.

اثر روان کننده بر بتن

خواص بتن در درجه اول  به نسبت آب به سیمان بستگی دارد هرچه نسبت آب به سیمان کم باشد کیفیت بتن بهتر است. همچنین نسبت آب به سیمان بر روی قابلیت نفوذناپذیری بتن در مقابل آب باتوجه به وضعیت مویینگی تخلخل آن موثر است. اصولا تا حد ممکن باید از پتانسیل کاهش دادن آب برای بدست آوردن مقاومتهای بالا استفاده نمود. رسیدن به مقاومت مطلوب بتن می تواند حاصل ، کاهش آب بتن ، بهتر پخش شدن سیمان بصورت ذرات جدا از هم و واکنش های ترکیبات تشکیل دهنده سیمان باشد.

سه نسل روان کننده وجود دارند:

 

1. نسل اول معروف به روان کننده معمولاً با پایه شیمیایی لیگنوسولفات کلسیم که حداکثر تا ۱۵ درصد صرفه جویی آب دارند.
2. نسل دوم معروف به فوق روان کننده معمولاً با پایه شیمیایی نفتالین یا ملامین که حداکثر تا ۲۵ درصد صرفه جویی آب دارند.
3. نسل سوم معروف به ابر روان کننده بر پایه پلی کربوکسیلات با حداکثر صرفه جویی ۴۵ درصدی آب.

 

تأثیر بر گیرش

 

روان کننده ها براساس تأثیر برگیرش به سه دسته تقسیم می شوند:

 

روان کنندههای کندگیر یا دیرگیر

 

این افزودنی ها به طور کلی گیرش اولیه و گیرش نهایی را به تأخیر می اندازند. گرچه در مواردی نادر دیده شده که گیرش اولیه را سرعت بخشیده اند.البته این مشکل با تأخیر در افزودنی قابل حل است.

۱.به طور کلی گیرش خمیر سیمان کندتر از بتن است و برای تأثیر برگیرش خمیر سیمان مقدار کمتری از روان کننده کند گیر لازم است.

۲.درصرت افزودن افزودنی فوق، تأخیر در گیرش سیمان های پوزولانی و روباره ای بیش از سیمان معمولی خواهد بود.

روان کننده های با پایه لیگنین گیرش آنی را به تأخیر می‌اندازند و افزودنی های با پایه شکر تأثیر معکوس خواهند داشت یعنی گیرش آنی را تسریع می کنند.

 

استفاده از این افزودنی ها حتماً باید براساس درصد پیشنهاد تولید کننده باشد و باید با درمیان گذاشتن شرایط مد نظر از تولید کننده برای مقدار لازم افزودنی مشاوره گرفت.

 

روان کننده های بتن نرمال

 

این افزودنی ها دارای ترکیباتی هستند که هیدراتاسیون سیمان را سرعت می‌بخشند و اثر دیرگیر کنندگی ذاتی روان کننده ها را خنثی می کنند.گیرش این بتن ها در محدوده زمانی یک و نیم ساعت نسبت به بتن بدون روان کننده می باشد.

 

روان کننده های تندگیر یا زودگیر

 

برای کاهش اثر دیرگیری ذاتی روان کننده ها همواره مقداری تندگیر کننده در آن‌ها موجود است، میزان تسریع در زمان گیرش بسته به نوع افزودنی، دمای محیط و نوع سیمان به کار رفته بستگی دارد.

کاربرد این نوع روان کننده ها در ساخت و سازهایی نظیر ساخت قطعات پیش ساخته، کانال‌ها و پوشش تونل ها است که قالب‌ها پس از ۲۴ ساعت باز می‌شوند و مقاومت بتن در سنین اولیه مهمه است و البته این افزودنی ها برای بتن آرمه، از تندگیر کننده های غیرکلریدی استفاده می شود.چرا که درصورت استفاده از ران کننه های کلریدی در بتن آرمه، فولاد موجود در بتن توسط کلرید موجود درد روان کننده دچار خوردگی شده و به مرور زمان مستهلک می گردد.

 

چگونگی عمل‌کرد روان کننده ها

 

این مواد روی دانه‌های سیمان ذب شده و به آن‌ها بار منفی می‌دهد که سبب دفع شدن یا ذور شدن این ذرات از یکدیگر و تثبیت حالت پخش شدگی در آن‌ها می شود.

 

همچنین حباب‌های هوا نیز دفع شده و نمی‌توانند به ذرات سیمان بچسبند. به علاوه بار منفی سبب به وجود آمدن پوسته ای منظم از مولکول های آب دور هر ذره شده و در نتیجه ذرات، آزادی حرکت بیشتری می یابند و آبی که تحت قید است، آزاد می‌شود و برای روان سازی مخلوط در دسترس قرار می گیرد، در نتیجه کارپذیری افزایش می یابد.

 

مزایای روان کننده بتن

 

• به طور خلاصه می‌توان گفت مزایای روان کننده عبارتند از:
• کاهش عیار سیمان در مقاومت ثابت
• افزایش اسلامپ در نسبت آب به سیمان ثابت
• بهبود بخشیدن به بتن های دارای سنگدانه با دانه بندی نامناسب
• مفید برای بتن ریزی در شرایط دشوار
• روان شدن و افزایش کارپذیری بتن
• کاهش آب مصرفی بتن
• افزایش مقاومت فشاری بتن
• امکان کاهش میزان سیمان بتن
• راحتی پمپاژ
• جلوگیری از ایجاد ترکهای سطحی
• جلوگیری از آب انداختن بتن
• هوازایی